دکتر رضا آمری نيا: اگر مثل بيشتر مردم هستيد، از بين رفتن اشتها فرصت خوبى براى كاهش وزنتان است. اما اگر بى اشتهايى به جاى چند روز چند هفته طول بكشد و به طور عادى باعث آب رفتن شما شود، اين بى اشتهايى علت خاصى دارد. تقريباً تمام عفونت ها مى توانند باعث بى اشتهايى شوند. مثلاً ويروس سرماخوردگى يا آنفلوآنزا ممكن است عامل آن باشد. يا علل جدى تر مثل سل، كم كارى غده تيروئيد، بيمارى هاى قلبى يا ريوى، يا گرفتارى هاى كبدى داشته باشد. متأسفانه يكى از شايعترين علائم اخطاردهنده اوليه سرطان بى اشتهايى است كه معمولاً با تغيير در حساسيت به مزه ها همراه است. بى اشتهايى مقاومت بدن در برابر خوردن هر چيزى است كه به فرآيند بهبود كمك كند. با اين همه بيمارى تنها علت كاهش اشتها نيست. گاهى چيزى كه به دليل خاصى خورده ايد، مثل يك دارو مى تواند عامل آن باشد. آنتى بيوتيك هايى مثل اريترومايسين جوانه هاى چشايى را غيرفعال كرده و باعث كندى حركت غذا در روده شده و احساس پرى بعد از خوردن غذا را طولانى مى كنند. كمبودهاى كلى تغذيه اى مى توانند نيروى حياتى يك اشتهاى طبيعى را تضعيف كنند. مخصوصاً اشخاص مسن ممكن است گرفتار كمبود روى در رژيم غذايى باشند كه مى تواند جوانه هاى چشايى را از بين ببرد. اگر اخيراً يك برنامه ورزشى را شروع كرده ايد ممكن است دچار بى اشتهايى شويد تا بدن خود را با نيازهاى جديد تطبيق دهد. به طور كلى، سلامت روانى نقش مهمى در اشتهاى شما دارد، در هنگام گرفتارى طولانى، تنش روانى مى تواند شما را به پرخورى بكشاند. ولى فشارهاى كوتاه مدت معمولاً اشتها را از بين مى برند. افسردگى نيز در برخى افراد باعث بى اشتهايى مى شود. بى اشتهايى عصبى اختلالى است كه در افراد مبتلا- معمولاً دختران جوان- تقريباً باعث ترك كامل غذاخوردن مى شود. بيمارى وسوسه غذا خوردن دارند، ولى از ترس چاق شدن چيزى نمى خورند. براى آنها نخوردن به اندازه خوردن راحت است.
• درمان بى اشتهايى
كمى بى اشتهايى جاى نگرانى ندارد. اما اگر آخرين بارى را كه از غذا خوردن لذت برده ايد به ياد نداريد، بايد سعى كنيد عادت عادى خوردن را باز به دست آوريد. در اينجا مواردى را كه بايد به آن توجه كنيد گفته مى شود. به اندازه بخوريد. اشتهاى طبيعى دقيقاً چگونه است؟ اشتهاى طبيعى خوردن به اندازه اى است كه وزن بدن را طبيعى نگاه مى دارد. اگر اشتهاى طبيعى داريد، بايد انواعى از غذاها را بخوريد، اشتهاى زياد به خوردن فقط گوشت فقط اشتهاى طبيعى نيست. اگر مرتباً خود را وادار به خوردن مى كنيد، اين هم علامت خوبى نيست. ويتامين بخوريد. خوردن روزانه مكمل مولتى ويتامين و كانى ها به بازشدن اشتهاى كاهش يافته كمك مى كند و اگر كم خوردن شما باعث سوءتغذيه شده است، مواد غذايى اضافى آسيبى به شما نمى رساند. گاهى افراد مسن تر با خوردن روى كمى اشتهاى خود را باز مى يابند. درباره لزوم خوردن روى با پزشك مشورت كنيد. داروهايتان را كنترل كنيد. درباره احتمال اينكه داروهاى مصرفى تان يا مقدار آنها باعث بى اشتهايى شده باشد سئوال كنيد. پزشك ممكن است دارو را با داروهاى ديگرى كه اشتها را از بين نمى برند عوض كند. هر چه را كه دوست داريد بخوريد. اگر غذاخوردن لذت خود را از دست داده است، برنامه غذايى خود را عوض كنيد. ببينيد كدام غذاها برايتان اشتهاآور است و از آنها بخوريد. اگر فقط بستنى دوست داريد، هرقدر كه مى خواهيد بخوريد. ما رژيم غذايى ناسالمى را توصيه نمى كنيم، اما اگر بستنى تنها راه رساندن كالرى مورد نياز به بدن است، هر قدر كه مى خواهيد بخوريد. هدف بالا بردن ضريب اشتها است. حجم غذا را كم كنيد. غذا را با حجم كم و دفعات بيشتر بخوريد. معده شما غذاى كمتر را بهتر مى پذيرد.
آب زياد بخوريد. اگر برنامه ورزشى تازه اى شروع كرده ايد، مهم ترين نياز شما آب است. كم آبى بدن مى تواند بى اشتهايى ايجاد كند. پيش از شروع تمرين و بلافاصله بعد از آن يك ليوان آب بنوشيد. به علاوه هر روز شش تا هشت ليوان آب بخوريد. نزد پزشك برويد. اگر بعد از دو هفته اشتهاى خود را بازنيافتيد، براى معاينه كلى پيش پزشك خود برويد. قبل از درمان بايد اختلالات جسمانى تشخيص داده شود. شايد فقط به يك دوره درمان با آنتى بيوتيك براى از بين بردن يك عفونت خفيف نياز داشته باشيد. سلامت روانى خود را بيازماييد. اگر افسرده هستيد، داروهاى ضدافسردگى تجويز شده توسط پزشك اشتهاى شما را برمى گرداند. با بازگشت سلامت روانى اشتهاى شما نيز بازمى گردد. از متخصص كمك بگيريد. بى اشتهايى عصبى معمولاً به درمان خانگى جواب نمى دهد و افراد مبتلا به آن بايد در بيمارستان بسترى شوند. معالجه آن مشكل است و نياز به درمان شديد روان شناختى و تغذيه اى دارد. ممكن است تغذيه اجبارى از طريق تزريق درون سياه رگى يا لوله معدى لازم شود.
لينک روزنامه: http://www.sharghnewspaper.com/841213/html/sport2.htm
