تعداد بازدید: 1

 

اهميت نقش تغذيه در ترك اعتياد

   
 

 

 

 

1- تأثير رژيم غذايي و تغذيه در ترك اعتياد

الف) تمامي افرادي كه شديداً به الكل و مواد مخدر معتاد هستند، دچار سوء تغذيه اند.

درك نقش تغذيه، براي كمك به ترك اعتياد اهميت زيادي دارد. از سوختن يك گرم الكل در بدن ، 7 كيلو كالري انرژي و از سوختن يك گرم چربي ، 9 كيلو كالري انرژي توليد مي شود. در بين مواد مغذي ، فقط چربي داراي انرژي بيشتري از الكل است ولي با اين همه ، معتادين هنگام نوشيدن الكل، خيلي كم يا اصلاً احساس سيري نمي كنند. موادي مثل الكل كه داراي انرژي تهي ( يعني توليد انرژي بدون داشتن مواد مغذي ) هستند، باعث به وجود آمدن عادات غذايي ناكافي و نامناسب و بروز سوء تغذيه مي شوند.

معتادين به مواد مخدر نيز مانند معتادين به الكل هستند. الكل و مواد مخدر باعث مي شوند كه بدن عمل جذب و هضم مواد مغذي و دفع سموم را به درستي انجام ندهد و منجر به بروز بيماري ها و مشكلات متعددي در بدن مي شوند.

ب) بازگرداندن معتادين به سلامت جسمي و روحي اوليه

ترك اعتياد ، شامل تغيير عادات و رفتار منفي به نوع مثبت است. تغذيه مناسب، استراحت و آرامش و ورزش، نقش مهمي در انجام اين تغيير به طور موفقيت آميز دارند. انتخاب درست و سالم مواد غذايي، براي رسيدن به شيوه سالم زندگي، اهميت دارد.

معتادين، به دليل عدم توجه به برنامه غذايي خود، دچار اختلالات گوارشي متعددي مثل: اسهال، يبوست، عدم توانايي در هضم درست غذاها به همراه كاهش اشتها مي باشند. در نتيجه، اين افراد داراي نيازهاي تغذيه اي خاصي هستند. غذاي اين افراد بايد حاوي مقادير زيادي مواد مغذي باشد تا بتواند بافت ها و اندامهاي از بين رفته بدنشان را مجدداً بسازد و عملكرد سيستم عصبي و گوارشي را بهبود بخشد.

ج) تغذيه صحيح ، ميل به مصرف الكل و مواد مخدر را به مقداري زيادي كاهش مي دهد.

هر معتادي در آغاز ترك خود، به شدت با ميل به مصرف مواد مخدر و الكل درگير است و با آن دست و پنجه نرم مي كند. تحقيقات نشان داده است، داشتن رژيم غذايي حاوي انواع خوب پروتئين با ارزش بيولوژيكي بالا و غني از كربوهيدرات مرغوب ، در ترك اعتياد، نسبت به ساير رژيم ها ، تأثير بيشتري داشته است.

غذاها بر روي اخلاق و رفتار فرد نيز اثر دارند. كمبود مواد مغذي مثل اسيد فوليك و ويتامين هاي گروه B به همراه كمبود اسيدهاي آمينه ، خطري جدي براي سلامتي فرد هستند. مصرف شكر و كافئين( قهوه) باعث تغييرات رفتاري نامطلوبي مي شود؛ بنابراين نبايد در مراحل اوليه ترك اعتياد مصر ف شوند يا به مقدار خيلي كم مصرف شوند.

مصرف مواد مخدر والكل ، باعث عدم توانايي بدن در فرايند صحيح دو اسيد آمينه مهم؛ تيروزين و تريپتوفان مي شود. اين دو اسيد آمينه مهم ، مسئول توليد نوراپي نفرين، دوپامين و سروتونين در بدن مي باشند. اين تركيبات، انتقال دهنده هاي عصبي هستند كه براي پايداري احساس، هوشياري ذهن و داشتن حالت شادابي وطراوت ، لازم اند.

تيروزين، پيشساز انتقال دهنده هاي عصبي نوراپي نفرين و دوپامين است كه اين انتقال دهنده ها، سطح هوشياري وتيزهوشي فرد را افزايش مي دهند. اين اسيد آمينه غير ضروري در غذاهاي غني از پروتئين مثل انواع گوشت قرمز وسفيد ، غذاهاي دريايي و خمير سويا( tufa) وجود دارد.

اسيد آمينه تريپتوفان براي توليد سروتونين لازم است؛ سروتونين اثر آرامش دهنده در فرد دارد وباعث خواب راحت و آرام مي شود. اين اسيد آمينه در موادغذايي مثل موز، شير، تخمه هاي آفتابگردان، و گوشت بوقلمون وجود دارد.

2- برنامه غذايي در ترك اعتياد

مطالعات تغذيه اي نشان داده است كه تغذيه افراد در مراحل ترك اعتياد، بايد به صورت " كروز كنترل" ( Cruise control) باشد؛ يعني افراد بايد  وعده هاي غذايي سبك را بصورت متناوب و مقدار كم بخورند تا بيش از پيش مقدار انرژي بدن و عادات رفتاري صحيح خود را حفظ كنند.

الف) توصيه هاي غذايي براي ارتقاء كيفيت ترك اعتياد:

* استفاده از هرم راهنماي غذايي براي آماده كردن وعده هاي مناسب و متعادل غذايي ( مطلب هرم راهنماي غذايي در بخش رژيم هاي لاغري/ تغذيه / اجتماعي در همين سايت وجود دارد)

* خوردن 3 وعده اصلي غذايي و 3 ميان وعده در هر روز.

* نوشيدن قهوه بدون كافئين و دم كرده هاي گياهي براي كاهش دريافت كافئين.

* خوردن ميوه و سبزيجات تازه.

* خوردن غذاهاي تهيه شده از غلات كامل ( مثل آرد سبوس دار، دانه هاي خوراكي سبوس دار)

* خوردن انواع محصولات تهيه شده از غلات و لوبياها و ساير دانه هاي خوراكي به مقدار زياد، كاهش مصرف گوشت قرمز( زيرا گوشت قرمز دير هضم مي شود) .

* حذف يا مصرف بسيار كم مواد غذايي حاوي شكر و كافئين.

* آگاهي از وجود شكر و قند پنهان در كاكائو، چاشني ها و بيشتر داروهاي بدون نسخه پزشك.

* آگاهي از وجود كافئين در بيشتر داروهاي تجويز شده توسط پزشك يا بدون تجويز.

ب) تركيب مواد مغذي در برنامه غذايي ترك اعتياد:

25 درصد پروتئين

45 درصد كربوهيدارت

30 درصد چربي

 انرژي كل 2000 كيلو كالري

ج) نمونه اي از وعد هاي غذايي در روز:

در وعده هاي غذايي فرد، مي توانيد از اين مواد غذايي استفاده كنيد:

صبحانه: نان ذرت، نان ساجي يا كلوچه، خوراك ( گوشت و ماكاروني و اسفناج و پنير)، املت، ماست.

ناهار: انواع ساندويچ، انواع سالاد، انواع سوپ.

شام: انواع سوپ و آبگوشت، برنج و انواع لوبيا، جوجه( مرغ) و سبزيجات، چيپس ذرت، لازانيا همراه با سبزيجات.

دسر: ماست، ميوه، كلوچه هاي ذرتي، فرني.

د) نكته اي در مورد ويتامين ها:

مصرف مواد مخدر و الكل باعث دفع ويتامين ها و املاح مي شود، بنابراين خوردن مكمل هاي مولتي ويتامين و املاح به همراه مكمل هاي ويتامين B براي بدن ضروري و مفيد است.

مكمل هاي غذايي و ويتاميني براي جذب بهتر، بايستي همراه با غذا خورده شوند.

3- چگونه الكل و مواد مخدر به بدن آسيب مي رسانند

توضيح مختصري از تأثير الكل بر قسمت هاي مختلف بدن به همراه توصيه هاي غذايي براي ترك اعتياد در هر قسمت، به شرح زير است:

* پوست و مو: بدن فاقد مواد مغذي لازم براي سلامت پوست و مو مي شود.

توصيه ها: مصرف غذاهاي مغذي به خصوص غذاهاي غني ازويتامين هاي A و C ، پروتئين و روي.

* قلب و گردش خون: دريافت كم پروتئين ، باعث تحليل و لاغري عضلات مي شود. اغلب، التهاب به همراه افزايش ذخاير چربي در بدن و افزايش فشار خون به وجود مي آيد.

توصيه ها: مصرف رژيم غذايي كم چربي، پروتئين كافي و انجام ورزش منظم و مرتب.

* كبد: ذخاير ويتامين ها و املاح كاهش مي يابد. تورم بيش از حد كبد، از توليد صفرا و عمل فيلتراسيون (تصفيه كبدي) جلوگيري كرده و باعث كاهش اشتها مي شود.

توصيه ها: مصرف غذاهاي پر كالري و غني از مواد مغذي، پروتئين غني و مرغوب ، ميانه روي در مصرف چربي، مصرف مكمل هاي ويتامين و املاح .

* لوزالمعده: تحريك كبد و تورم حاصل از آن، جريان آنزيم ها را به معده مسدود كرده و منجر به بروز اختلالاتي درهضم و ديابت مي شود.

توصيه ها: مصر ف غذاهاي مغذي به مقدار كم و متناوب در وعده هاي غذايي .

* كليه ها: التهاب- عفونت هاي پي در پي – افزايش دفع آب از بدن و در نتيجه افزايش كمبود مواد مغذي.

توصيه ها: مصرف غذاهاي غني از مواد مغذي ، غذاهاي حاوي پتاسيم فراوان( سبزيجات برگي شكل و خام، موز، ميوه هاي خشك، سيب زميني، مركبات و ميوه ها) ، كاهش مصرف كافئين.

* سيستم عصبي مركزي و هيپوتالاموس: الكل و مواد مخدر ، باعث به وجود آمدن اختلال و آشفتگي در سيستم عصبي مي شوند. روي حافظه، توانايي يادگيري، فكر كردن و هماهنگي بدن اثرات بدي دارند. الكل سلول هاي عصبي را كه قادر به توليدمثل مجدد نيستند، از بين مي برد. با مصرف الكل و مواد مخدر ، مركز كنترل اشتها در هيپوتالاموس، پيام هاي اشتباهي درباره گرسنگي وتشنگي به بدن مي فرستد.

توصيه ها: استراحت، مصرف غذاهاي مغذي شامل غذاهاي حاوي مقادير زياد اسيد آمينه هاي تريپتوفان و تيروزين ، فعاليت بدني( ورزش)، مصرف مولتي ويتامين و املاح به همراه مكمل هاي ويتاميني گروه B ( B كمپلكس) .

*غشاي موكوسي سلول ها: باعث اختلال در عمل غشاهاي مري، معده و مقعد مي شود. تغذيه متعادل و مناسب باعث ساخت مجدد اين بافت هاي از بين رفته  خواهد بود .

توصيه ها: غذاهاي مغذي حاوي ويتامين A( سبزيجات نارنجي رنگ) و ويتامين C فراوان ، كاهش دريافت كافئين.

* معده: تحريك معده، افزايش خطر زخم معده و اختلالات مربوط به معده .

توصيه ها: مصرف وعده هاي غذايي سبك به مقدار كم و پي در پي ، مصرف ميان وعده ها، كاهش مصرف كافئين درطي اختلالات معده  .

* روده ها: كاهش زمان عبور غذا از روده ها، افزايش خطر جذب ناقص مواد غذايي و بروز انواع سرطان.

توصيه ها: افزايش دريافت فيبر، مصرف آب فراوان، ورزش، كاهش مصرف كافئين در طي اختلالات.

* مقعد: به دليل هموروئيد( خونريزي) در اين ناحيه، دفع مواد زايد كاهش مي يابد( يبوست ) يا اينكه منجر به بروز اسهال مي شود .

توصيه ها: مصرف غذاهاي حاوي فيبر فراوان، ورزش كردن، نوشيدن آب.

* مقادير خوني: مصرف الكل و مواد مخدر  روي مقادير خوني در بسياري از مواد مغذي اثر دارد. اگر مقدار دريافت كلسترول ( چربي مصرفي) به طور دقيق اندازه گيري نشود، ممكن است سطح كلسترول خون نرمال به نظر آيد.

توصيه ها: آزمايش خون توصيه نمي شود تا اينكه 6 تا 12 هفته از ترك اعتياد بگذرد و ما از مقادير خوني خوانده شده ، مطمئن شويم.

4- تهيه ميان وعده هاي جالب و خوشايند براي افراد در ترك اعتياد

تغذيه خوب و مناسب، نقش مهمي در بهبود وساخت بدن درمراحل ترك اعتياد ايفا مي كند.

غذا، مواد مغذي لازم را براي رفع نيازها فراهم مي كند. خوردن 3 وعده غذايي اصلي درروز كافي نيست.  خوردن ميان وعده ها ، كمك زيادي به فرد در مراحل ترك اعتياد مي كند ، نيازهاي تغذيه اي او را تأمين كرده و اختلالات رفتاري را كاهش مي دهند.  ميان وعده بايد در بين وعده هاي اصلي غذايي و قبل از خواب خورده شود. خوردن ميان وعده اهميت زيادي دارد، چرا كه علاوه بر تأمين مواد مغذي، باعث به وجود آمدن طراوات و شادابي  در فرد مي شود.

در ميان وعده ها :

 بيشتر اين مواد غذايي را بخوريد:                              اين مواد غذايي را كمتر بخوريد:

- ميوه تازه                                                          - ميوه هاي كمپوت شده در شيره زياد

- ميوه كمپوت شده با آب خودش                                - چيپس سيب زميني

- سبزيجات خام                                                    - چيپس ذرت

- ذرت بو داده( ترجيحاً فقط با هوا)                            - بستني

- چوب شور( توك)                                               -  كلوچه و شيريني

- پنير و بيسكوئيت كراكر( خشك)                            - آب نبات

- فرني هاي كم چرب                                              - نوشيدني هاي گازدار و داراي جوش شيرين

- پنير محلي و ميوه                                                - كيك و پيراشكي

- ماست كم چربي                                                  - آب ميوه هاي مصنوعي( سانديس) و مشروبات

- كشمش و سايرميوه هاي خشك شده                         - نان هاي شيريني ميوه دار- كماج و كلوچه

- آب ميوه صد درصد طبيعي

- ماست فريزشده كم چرب

 

5- فوائد ورزش در ترك اعتياد

ورزش هم مثل ساير موارد، بايد به صورت مناسب و متعادل انجام شود. اجراي يك برنامه ورزشي بايد منظم، هميشگي و پيوسته باشد. حداقل 4 بار در هفته و هر بار يك ساعت، ورزش كنيد .

اثرات ورزش:

* سرعت متابوليسم بدن را افزايش مي دهد، در نتيجه نسبت به وقت استراحت، انرژي در بدن با كارآيي بيشتري مي سوزد و مصرف مي شود.

* ذخاير چربي بدن را سوزانده و بافت هاي ماهيچه اي را مي سازد. سلول هاي ماهيچه اي از نظر متابوليكي فعال هستند ولي سلول هاي چربي غير فعال اند.

* اسيدهاي چرب آزاد را افزايش مي دهد و بدن چربي هاي غذايي را بهترفرآيند و مصرف مي كند.

* كلسترول تام( كل كسترول) سرم را كاهش داده و مقدار HDL ( يك نوع چربي مفيد و خوب دربدن) سرم را افزايش مي دهد كه باعث كاهش خطر بيماري هاي قلبي مي شود.

* فشار خون را كاهش مي دهد.

* مقدار مواد شيميايي عصبي مثل " اِندورفين" را افزايش مي دهد كه باعث آرامش و بهبود اعصاب و رفتار مي شود. در نتيجه فرد از لحاظ روحي و فكري به همان اندازه سلامت جسمي، احساس شادابي و سلامتي مي كند.

ورزش هاي آئروبيك( هوازي):

در اين دسته از ورزش ها، بدن با مصرف مقادير زياد اكسيژن، انرژي را مي سوزاند و فعاليت قلب و ضربان نبض را ازحالت معمولي و ثابت هميشگي ، افزايش مي دهد . ورزش هوازي ، قسمت هاي عضلاني زيادي را از بدن فعال مي كند ، مثل عضلات ساق پاها و عضلات بازوها.

ورزش هاي هوازي شامل موارد زير است:

پياده روي- آهسته دويدن- دوچرخه سواري- شنا- قايق سواري- ورزش هاي مرحله اي – اسكي – بالا و پايين رفتن از پله و سايروزشهاي فعال مثل تنيس و واليبال.

ورزشهاي غير هوازي :

اين دسته از ورزش ها، توان و قابليت انعطاف عضلات را افزايش داده ولي ضربان نبض و فعاليت قلب را افزايش نمي دهند. اين ورزش ها شامل: ورزشهاي سنگين و ورزشهاي سبك بدون وسيله است.

براي انجام يك برنامه ورزشي:

1- ورزشي را كه دوست داريد، انتخاب كنيد.

2- محل انجام آن را انتخاب كنيد.

3- به آرامي آن را شروع كنيد.

4- يك لباس ورزشي مناسب تهيه كنيد.

5- به نوع سيستم بدني خود و پاسخگويي آن به ورزش توجه كنيد.

6- هميشه آن ورزش را انجام دهيد.

منبع : تبیان

   
   

معرفی این صفحه به دوستان

ایمیل فرستنده

 

نام فرستنده

     ایمیل گیرنده

 

  نام گیرنده

   
   
   
   
copyright © 2006 Parsdiet All rights reserved Design by P.P.D Group

برداشتن مطالب از این سایت با ذکر نام سایت مجاز می باشد