قبلا لازم است توجه شود که منظور از رژيم بي نمک رژيمي است که مقدار سديم در آن کم باشد، سديم در نمک طعام، جوش شيرين، بکينگ پودر گياهي و مواد غذايي حيواني و گياهي به طور طبيعي وجود دارد. سديم در ترکيب خون و مايعات بدن انسان وجود دارد از جمله مواد ضروري براي بدن و سلامت انسان مي باشد، اما در برخي بيماريها مانند فشار حون، بيماريهاي سيروز کبدي، قلب، عروق، بيماري هاي کليه و در دوران بارداري، در بيماري هايي که موجب ورم در بيمار مي شود لازم است مقدار مصرف سديم يا به اصطلاح نمک را محدود کرد.

چه مقدار نمک بايد مصرف نمود

تحقيقات پزشکي در سال هاي اخير نشان داده اند که افراد عادي که کار بدني سنگين ندارند و زياد عرق نمي کنند اگر هنگام پخت و مصرف غذا به طور کلي نمک طعام مصرف نکنند، در صورتي که از انواع مواد خوراکي استفاده نمايند سديم دريافتي آنها کافي خواهد بود. ولي افرادي که به علت شغل، زندگي در محيط گرم، ورزش و ساير شرايط زياد عرق مي کنند لازم است مقداري نمک طعام به غذاي خود اضافه کنند، بيماراني که مبتلا به اسهال و استفراغ مي شوند نيز لازم است مقداري نمک طعام مصرف نمايند. ما در شرايط معمولي هنگام پخت غذا مقداري نمک طعام به غذاهاي خود اضافه مي کنيم که بر حسب عادت مقدار آن در خانواده هاي مختلف متفاوت است. در صورتي که لازم باشد بيماري در مصرف نمک ( سديم) پرهيز نمايد، پزشک معالج به او اين موضوع مهم را خواهد گفت، گاهي لازم است پرهيز از نمک بسيار شديد باشد و گاهي به بيمار توصيه مي شود که در مصرف افراط نکند و بلکه رعايت حد اعتدال را بنمايد، براي راهنمايي بيماران مي توان رژيم هاي را از نظر ميزان نمک سديم به سه دسته تقسيم نمود. براي سهولت انتخاب مواد خوراکي در رژيم غذايي بي نمک مواد خوراکي را مي توان بر حسب ميزان سديم دسته بندي کرد نمونه اي از اين دسته بندي را مي توان در جدول شماره (7) مشاهده نمود.

رژيم غذايي کم نمک خفيف ( 2500 تا 4500 ميلي گرم سديم ) در اين رژيم غذايي مي توان از انواع غذا و مواد خوراکي حيواني و گياهي تازه استفاده نمود و هنگام پخت غذا را مي توان مقدار کمي نمک طعام ( در حد * تا * معمول ) استفاده کرد.

ولي بايد از غذاهاي شور و تهيه شده در خارج از منزل و غذاهاي کارخانه اي مانند سوسيس، کالباس، خيار شور، چيپس، انواع کنسروهاي ماهي، گوشت، نخود فرنگي، لوبيا سبز، پنير، انواع رب هاي کارخانه اي و ساير مواد معرفي شده در ستون ( 1) شماره 7 پرهيز نمود البته اگر اين مواد در منزل تهيه شواد و در هنگام تهيه آنها از نمک طعام مختصري استفاده شود مصرف آنها اشکالي ندارد. در اين رژيم غذايي از انواع نان هاي معمولي که در تهيه آنها در حد متعارف نمک استفاده شده باشد مي توان مصرف نمود. اين رژيم غذايي براي مبتلايان به بيماريهاي خفيف کليه، قلب و عروق و مبتلايان به فشار خون خفيف توصيه مي شود.

رژيم غذايي کم نمک متوسط ( 1000 تا 2500 ميلي گرم سديم ) : در اين رژيم غذايي مي توان از انواع غذاها و مواد خوراکي و ميوه استفاده نمود. مصرف گوشت مرغ، ماهي، جگر گوشفند و شير ( مواد معرفي شده در ستون 3 جدول) در حد معول آزاد است ولي لازم است از گوشت هاي گاو، گوسفند، گوساله، تخم مرغ و جگر گاو پرهيز شود. همچنين استفاده از نمک طعام در تهيه غذاها و استفاده از نمکدان هنگام صرف غذا و مصرف غذاهاي تهيه شده در خارج از منزل و غذاهاي کارخانه اي و نان با نمک ممنوع است. اين رژيم غذايي براي مبتلايان به فشار خون، بيماريهاي کليوي، قلب و عروق و مادران باردار که مبتلا به ورم شديد هستند و در ساير بيماريهايي که ايجاد ورم مي نمايد توصيه مي شود.

رژيم غذايي کم نمک شديد يا سخت ( 500 تا 1000 ميلي گرم ) در اين رژيم غذايي مصرف غذاها و مواد خوراکي گياهي ( ستون 4 جدول ) مجاز مي باشد. مصرف مقادير کمي گوشت مرغ، ماهي و شير ( مواد ستون 3 جدول ) مجاز است. برخي از سبزيها مانند کرفس، کلم، اسفناج و کنگر نسبت به ساير سبزيها مقدار بيشتري سديم دارند. مصرف اين سبزيها نيز فقط در حد اعتدال آزاد است. نان مصرفي بايد از نوع بي نمک باشد. از مصرف تخم مرغ، گوشت هاي قرمز، غذاهاي کارخانه اي بايد پرهيز نمود. مصرف نمک طعام هنگام پخت غذا و استفاده از نمکدان هنگام صرف غذا مجاز نمي باشد. اين رژيم غذايي براي بيماران مبتلا و بيماريهاي حاد قلبي عروقي، کليوي، و بيماريهايي که با ورم زياد همراه است توصيه مي شود.

استفاده از نمکدان در موقع صرف غذا

برخي از افراد عادت دارند که قبل از شروع به خوردن غذا، به وسيله نمکدان مقداري نمک بر روي غذاي خود مي پاشند بدون اينکه غذاي خود را از نظر ميزان نمک امتحان کرده باشند، اين افراد به طور کلي به غذاهاي شور عادت کرده اند، توصيه ما اين است که تا حد امکان از اين عمل خودداري نمايند و افرادي که لازم است رژيم غذايي کم نمک داشته باشند به کلي بايد از به کار بردن نمکدان هنگام صرف غذا خودداري نمايند زيرا در استفاده از نمکدان هيچگونه کنترلي در ميزان مصرف سديم وجود ندارد.