مصاحبه با دکتر رضا آمری نيا:
روزه در قرآن کريم «صوم» ناميده شده است. اين لغت در معني به مفهوم امساک و خودداري از هر فعلي است و در اصطلا ح فقهي به مجموع امساک هاي خاصي اطلا ق مي گردد که در زمان معيني واقع شود. در خصوص مزاياي روزه از لحاظ پزشکي و روانپزشکي و ... سخن بسيار گفته شده است و فوايد بي شماري در اين مورد ذکر نموده اند. با آغاز ماه مبارک رمضان دغدغه هاي افراد براي يک روزه داري بدون مشکل و با سلا مت کامل بيشتر مي شود به همين خاطر به سراغ دکتر رضا آمري نيا متخصص تغذيه و عضو آکادمي چاقي آمريکا و مرد سلا مت سال 2006 انگلستان رفتيم تا با او در مورد تغذيه در اين ماه مبارک به گفت وگو بنشينيم.
فوائد روزه داري در ماه مبارک رمضان
دکتر آمري نيا در خصوص فوائد روزه داري گفت: افراد در ماه مبارک رمضان از يک سري فيوضاتي برخوردار مي شوند که شايد خيلي از اقوام و ملل ديگر از آن برخوردار نيستند. مهمترين فايده آن انجام فرامين الهي به نحو احسن است. از نظر پزشکي هم اگر بخواهيم بحث کنيم افراد در طول سال از غذاهاي چرب زياد استفاده مي کنند و به خاطر فعاليت هاي کمي که انجام مي دهند چربي ها در تمام نقاط بدن آنها انباشته مي شود ولي در اين ماه چربي هاي گذشته که تغيير رنگ داده و فشرده شده اند مي سوزند و چربي هاي جديد و جوان جايگزين چربي هاي پير مي شوند.
بحث ديگر سيستم گوارش است. افراد عادت دارند غذاهاي زيادي را در طول سال استفاده کنند و اين باعث مي شود حجم معده شان بزرگ شود و سيستم گوارش شان متقاضي مواد غذايي زيادي باشد ولي در اين ماه با توجه به کار کمتري که از عضلا ت دستگاه گوارش کشيده مي شود حجم معده کوچکتر شده و اشتها براي غذا خوردن کم مي شود و اگر افراد بعد از ماه رمضان هم اين عادت را رعايت کنند مي توانند زندگي سالمي داشته باشند. يکي ديگر از فوائد اين ماه مسائل روحي و رواني است. بعضي از افراد هستند که اعتماد به نفس پاييني دارند. خيلي از معتادين هستند که اعتياد به سيگار دارند اين ماه باعث مي شود که از اين مواد استفاده نکنند و اعتماد به نفسشان در استفاده نکردن از اين مواد بالا برود تا راحت تر بتوانند اين مواد را ترک کنند.
خوردن سحري را جدي بگيريم
دکتر آمري نيا افزود: بعضي از افراد مي گويند ما خسته هستيم ديروقت مي خوابيم. صبح زود بايد بيدار شويم و نخوردن سحري براي ما مشکلي پيش نمي آورد ولي افراد بايد سعي کنند در ماه مبارک ساعات غذاخوردن شان را بر مبناي ساعات روزانه شان تنظيم کنند.
ما معمولا بين وعده شام تا وعده صبحانه 12-10 ساعت فرصت داريم که از اين ساعات تقريبا حدود 7 ساعت به خواب مي گذرد و حدود 4-3 ساعت آن را بيدار هستيم. در اين ماه اگر افراد بخواهند وعده سحري را حذف کنند تا آخرين وعده غذايي که وعده افطار روز بعدشان هست حدود 24 ساعت منبع انرژي ندارند. خيلي از افراد هستند که هنگام روزه داري عصباني مي شوند و خيلي زود احساس خستگي مي کنند. همه اين حالا ت به خاطر حذف سحري است. سحري يکي از مهمترين وعده هاست و ما بايد خوردن آن را جدي بگيريم.
غذاهاي مناسب سحر
او در مورد غذاهاي مناسب سحر يادآور شد، ديدگاه هاي مختلفي وجود دارد. خيلي از افراد تصور مي کنند اگر غذاهاي پرچرب بخورند يا از مواد قندي مثل عسل يا شيريني هايي که خيلي قوي هستند استفاده کنند در طول روز گرسنگي کمتري دارند در صورتي که اين تصور صحيحي نيست زيرا اگر ما از غذاهاي چرب استفاده کنيم تشنگي خيلي زيادي عارض مي شود و چون آب خيلي از فعاليت هاي ارگانيک بدن ما را انجام مي دهد باعث مي شود که کل فعل و انفعالا ت شيميايي بدن ما دچار مشکل شود. بنابراين اصلا غذاهاي چرب سرخ کردني براي سحر توصيه نمي شود و همچنين غذاهاي شيرين که قند آنها مصنوعي و ساده هستند باعث مي شود قند بدن بالا برود وقتي بدن افراد مي خواهد اين قند را متعادل سازد هرموني به نام انسولين مي سازد و اين افزايش قند خون در يک وعده غذايي منجر به ترشح انسولين مي شود و افراد را دچار سرگيجه، بي حوصلگي، عصبانيت و پرخاشگري مي کند.
به طورکل براي وعده سحر بايد از موادي استفاده کنيم که اولا انرژي روزانه ما را تامين کند ثانيا از تشنگي ما در طول روز بکاهد و ثالثا از عوارضي که ممکن است بر اثر روزه داري در افراد به وجود آيد جلوگيري کند. استفاده از غذاهاي پرفيبر و در کنار آنها غلات و حبوبات مثل برنج و همه گروه هاي غلات مناسب است و سعي شود غذاهايي مورد مصرف قرار گيرد که آب پز و کبابي باشند. استفاده از انواع سبزي ها و ميوه جات هم مناسب است زيرا حاوي مقادير زيادي قند مرکب هستند و اين قندها به سادگي هضم و جذب نمي شود و اين باعث مي شود که ما در طول روز منبع انرژي مورد نياز را براي کارهاي روزمره مان داشته باشيم.
راه حل هايي براي کاهش عطش
وي ادامه داد: براي کاهش عطش در طول سحر سعي کنيد کمتر از آب استفاده نماييد و به خصوص در حين غذا از خوردن آب پرهيز کنيد زيرا آب باعث رقيق شدن آنزيم هاي دستگاه گوارش مي شود و دردهاي شکم و نفخ هاي شديدي را به دنبال خواهد داشت به جاي استفاده از آب از مواد پرفيبر استفاده کنيد زيرا اين مواد همانند يک اسفنج، آب موجود در بدن را در خود نگهداري مي کنند و در طول روز زماني که فرد احساس تشنگي مي کند آب مورد نياز بدن را تامين مي کنند.
غذاهاي مناسب افطار
دکتر آمري نيا در ادامه گفت: در قديم يک سنت بسيار خوبي وجود داشت که امروزه کمتر مورد استقبال قرار مي گيرد به طوري که افراد ميان وعده افطار و شام يک فاصله ايجاد مي کردند که اين از نظر پزشکي بسيار حائز اهميت است چون ما در طول روز از دستگاه گوارشمان در حدود 10 ساعت استفاده نکرده ايم و ترشحاتش به خاطر عدم دريافت مواد غذايي کمتر است وارد کردن فشار ناگهاني به دستگاه گوارش افراد را دچار مشکل مي کند. براي همين به افراد توصيه مي کنم در وعده افطار از غذاهاي ساده مثل زولبيا و باميه، خرما، مايعات گرم مثل چاي و شير استفاده کنند زيرا کمترين ميزان قند خون را در زمان افطار داريم وبايد سعي کنيم که ابتدا قند خون بدنمان رابه سطح نرمال برسانيم سپس از مواد غذايي ديگر استفاده کنيم.
مصرف زولبيا و باميه به شرط اطمينان
دکتر آمري نيا گفت: براي جبران قند خون پايين استفاده از زولبيا و باميه بسيار مناسب است به شرط آن که از تهيه آن مطمئن باشيم زيرا در تهيه آن از ماست استفاده مي شود بايد مطمئن باشيم که تازه و سالم باشد. همچنين روغني که آن را سرخ مي کنند مناسب سرخ کردن باشد چون بعضي از صنايع غذايي از روغن هايي استفاده مي کنند که براي سرخ کردن مناسب نيست و استفاده چند باره از اين روغن ها باعث ايجاد يک ماده سمي مي شود که حتي مي تواند منجر به مرگ افراد نيز شود.
علت بي حالي و سستي بعد از افطار
وي افزود: علت بي حالي و سستي بعد از افطار اين است که وقتي معده ما خالي است و شروع به فعاليت بسيار شديد مي کند سيستم گردش خون و همه قسمت هاي مختلف بدن ما به دستگاه گوارش کمک مي کنند که کارش را انجام دهد به خاطر همين افت ناگهاني قند خون و گردش خون به سمت دستگاه گوارش باعث بي حالي ما مي شود و راه حل آن است که در وعده غذايي خود تعديل ايجاد کنيم تا فشار زيادي به دستگاه گوارش ما وارد نشود.
رژيم در ماه مبارک رمضان
دکتر آمري نيا در مورد رژيم غذايي در ماه مبارک رمضان گفت: بعضي از افراد هستند که در روزهاي عادي رژيم مي گيرند و فکر مي کنند که در اين ماه بايد وزن بيشتري کم کنند در صورتي که اين درست نيست زيرا روزه گرفتن رژيم نيست. ما در اين ماه بايد همانند روزهاي ديگر مقدار انرژي و کالري مورد نياز بدنمان را تامين کنيم و فقط وعده سحري را ناهار رژيم خود در نظر بگيرند و وعده افطار را صبحانه رژيمشان قرار دهند، شام هم که شام رژيمشان است ولي بايد فواصل بين وعده ها را حتما رعايت کنند.
روزه براي خانم هاي شيرده
او تاکيد کرد که خانم هاي شيرده معمولا يک سوم چربي مورد نياز بدنشان را در سه ماهه سوم بارداري مي سازند و دو سوم آن را از طريق مواد غذايي دريافت مي کنند. خانم هاي شيرده مي توانند روزه خود را بگيرند اما اگر در حجم و کيفيت شير مشکلي به وجود آمد از گرفتن روزه خودداري کنند زيرااگر مادران ميزان مواد غذايي موجود در بدنشان براي شيردهي لا زم و کافي نباشد از خودشان کم شود و مورد استفاده نوزادشان قرار مي گيرد به طوري که بعضي از مادران در دوران بارداري و شيردهي دچار پوسيدگي دندان مي شوند. اين به خاطر اين است که مادر کلسيم بدنش پايين تر از حد نرمال است و نوزاد از دندان مادر کلسيم مورد نياز خود را به دست مي آورد.
روزه داري براي افراد بيمار
دکتر آمري نيا در پايان يادآور شد به طور کلي روزه داري براي افرادي که بيمار هستند معصيت هم محسوب مي شود. در افراد ديابتي که مشکل بزرگي چون پرادراري دارند و با توجه به اين که غلظت قند خون آنها بالا هست و انسولين هم نمي تواند براي آنها کاري کند باعث مي شود که ميزان ادرار آنها بالا تر برود و در اين دفعات ادرار ميزان آب زيادي را از دست بدهند و باعث شود که تشنگي زيادي برايشان عارض شود و اگر آب استفاده کنند تمام فعل و انفعالا ت شيميايي بدنشان دچار مشکل شود.
در مورد افرادي که سنگ کليه دارند هم اين افراد بايد آب زيادي مصرف کنند خصوصا افرادي که سنگ کليه در بدنشان ساخته مي شود کمبود آب باعث ايجاد رسوب در کليه مي شود و تشديد سنگ کليه را به دنبال دارد. افرادي که فشار خون دارند اگر با داروهايي که در طول روز به طور طولا ني مدت اثر مي کنند، مشکلشان برطرف مي شود و استفاده نکردن از موادي که باعث بالا رفتن فشا رخون مثل نمک مي توانند روزه خود را بگيرند.
لينک مصاحبه: http://www.mardomsalari.com/Template1/News.aspx?NID=6858