اكثر ما وقتي حرف از شلغم مي‌شود به ياد سرماخوردگي مي‌افتيم. كمي دقت كنيد، اين سبزي درست زماني كه سرماخوردگي و عفونت‌ها ريوي شيوع پيدا مي‌كنند، بيشتر مي‌شود. انگار طبيعت هم فكر همه چيز را كرده. بزرگ‌ترها اعتقاد دارند كه خوردن شلغم مانند يك واكسن است كه شما را در برابر سرماخوردگي حفظ مي‌كند اما بسياري از ما از خوردن آن فرار مي‌كنيم و هر جور خودمان را راضي مي‌كنيم كه چند تكه‌اي از آن را بخوريم، نمي‌شود. شايد بعد از خواندن اين مطلب نظرتان به كلي عوض شود.
شلغم ضد سرطان است
شلغم نه تنها ازنظر داشتن ويتامين و خواص معدني‌اش ارزنده است بلكه از حيث ساير ويژگي‌هاي غيرغذايي هم سرآمد بوده و در زمره سبزي‌هاي مهم شمرده مي‌شود. اين سبزي نيز در خانواده كلم و پياز جاي مي‌گيرد و جزو مواد غذايي پيشگيري كننده از سرطان به‌شمار مي‌آيد، زيرا همانند كلم‌پيچ و ساير گياهان چليپايي، طبق تحقيقات آزمايشگاهي از موادي برخوردار است كه رشد سرطان را در جانوران متوقف مي‌سازد. به‌علاوه اين سبزي يكي از بقولات بسيار مقوي و مغذي است كه به سبب دارا بودن 10 درصد مواد قندي و سرشار بودن از املاح مفيدي مانند كلسيم و منيزيم جزو مواد غذايي بسيار باارزش به حساب مي‌آيد. اين سبزي يكي از پاك‌كننده‌ها و سازنده‌هاي خون بوده و چنان كه گفته شد، املاح كلسيم و منيزيم موجود در آن موجب جلوگيري از ابتلا به بيماري‌هاي خطرناكي مانند سرطان مي‌شود. همچنين نوع ديگري از شلغم كه به نام شلغم روغني (منداب) شهرت دارد، كمي بزرگ‌تر و زردرنگ‌تر از شلغم معمولي است و داراي مواد ضد سرطاني فراوان‌تري است.
شلغم براي سرماخوردگي
جالب است بدانيد كه شلغم در هواي سرد بسيار خوب رشد مي‌كند و شايد وجود همين علت است كه موجب مي‌شود اين سبزي براي درمان بيماري‌هايي كه در فصل سرما زياد است و بيماري‌هاي تنفسي به‌كار رود. شلغم، اثر مفيد و موثري در درمان بيماري‌هاي دستگاه تنفسي دارد، حتما اين خاصيت را امتحان كرده‌ايد. براي اين منظور از آش و سوپ آن استفاده مي‌شود. حتي بخور آن نيز براي بهبود عملكرد ريه‌ها بسيار مفيد است. همين‌طور مي‌توان عصاره آن را به دست آورد. شغلم پخته بهترين دارو براي برونشيت است. به‌علاوه اين سبزي سرفه را نيز تسكين مي‌دهد. بالاخره سعي كنيد كه در فصل زمستان براي پيشگيري از سرماخوردگي و بيماري‌هاي تنفسي لااقل چند بار در هفته شلغم بخوريد، زيرا شلغم پخته بهترين دارو است. اين سبزي بدن را پاك كرده مواد سمي را از بدن خارج مي‌سازد. البته آب شلغم خام، خواص بيشتري از شلغم پخته دارد اما به شرطي كه معده شما را ناراحت نكند. اگر گلودرد داريد، آب پخته شلغم را قرقره كنيد تا كم‌كم گلودردتان كاهش پيدا كند. براي اين كار شلغم را با شكر سرخ به وزن مساوي در كمي آب مي‌ريزند و به ملايمت حرارت مي‌دهند. طريق ديگر آن است كه وسط شلغم بزرگي را خالي كرده و شكر سرخ را درون آن مي‌ريزند و پر مي‌كنند و مي‌پزند. شكل سوم نيز آن است كه شلغم را به حلقه‌هاي گرد بريده و پياز را نيز به همين شكل درمي‌آورند. سپس طبقات شغلم و پياز را در ظرف گردي بر روي حرارت مي‌گذارند و هنگامي كه گرم مي‌شود به تدريج شربت آن جدا مي‌شود. اين شربت براي درمان سرماخوردگي و گلودرد بسيار مفيد است و از آن مي‌توان به‌عنوان قرقره نيز استفاده كرد كه در موارد گلودرد به كار برده مي‌شود. علاوه بر عفونت‌هاي ريوي، در هنگام بروز دمل، كورك و هر نوع كانون التهابي و تورمي يا چركي، از ضماد شغلم پخته استفاده شده و بر روي موضع مي‌گذارند.
خواص ديگر اين سبزي
جالب است بدانيد كه اين سبزي در شرق آسيا بيشترين استفاده را دارد و اعتقاد بر اين است كه موجب بهبود تعريق مي‌شود به‌خصوص در هنگام بيماري خاصيت ادرارآوري داشته و به تصفيه كبد و كيسه صفرا هم بسيار كمك مي‌كند. از اين رو به افرادي كه از بيماري عفوني رنج مي‌برند و از آنتي‌بيوتيك‌هاي قوي استفاده مي‌كنند، توصيه مي‌شود كه از اين سبزي استفاده كنند. در ضمن، مطالعات نشان داده‌اند كه اين سبزي اگر به‌‌صورت خام ميل شود، به بهبود فعاليت ريه‌ها كمك مي‌كند. اين سبزي در هر 100 گرم خام خود داراي 48 ميلي‌گرم كلسيم، 20 ميلي‌گرم ويتامين C و 280 ميلي‌گرم پتاسيم است. به‌علاوه، فقط 23 كالري انرژي دارد. مطالعات نشان داده است كه در شلغم تركيباتي وجود دارد كه باعث تصفيه خون و دفاع بدن در برابر بيماري‌هاي عفوني مي‌شود. پتاسيم موجود در شلغم، چربي را خنثي مي‌كند و براي تنظيم فشارخون بالا نيز بسيار مفيد است. از طرف ديگر فسفر موجود در شلغم نيز موجب تقويت سيستم عصبي مي‌شود.
برگ شلغم بهتر از خود شلغم
علاوه بر خود شلغم، برگ آن نيز ارزش غذايي فراواني دارد و توصيه مي‌شود برگ آن را نيز مانند كاهو و كلم در سالاد بريزند و يا به سوپ افزوده شود. نه تنها دربرگ شلغم مقدار زيادي كلسيم وجود دارد بلكه اين گياه حاوي مقادير زيادي آهن و مس نيز هست كه سبب ازدياد خون و به‌ويژه هموگلوبين مي‌شود. جالب است بدانيد كه هر اندازه رنگ برگ شلغم تيره‌تر باشد، يد بيشتري در آن خواهد داشت كه براي بيماران مبتلا به اختلالات تيروئيدي بسيار مفيد است. به‌علاوه، وجود ويتامين A، B و C در برگ و ريشه آن، به خوبي نشانگر نقش موثر و مهم آن در حفظ تعادل عصبي و به خصوص در تعادل تغذيه آن است. حتي بررسي‌ها به تازگي نشان داده‌اند كه عصاره شلغم، حل و دفع سنگ‌هاي كليوي را به علت خاصيت حل‌كنندگي كه بر روي اسيد اوريك دارد، تسهيل مي‌كند. به اين دليل خوردن اين سبزي براي كساني كه مستعد سنگ كليه هستند، بسيار مفيد است.
هنگام خريد
تا به حال شلغم خريده‌ايد؟ به‌نظر شما يك شلغم خوب بايد چه ويژگي‌هايي داشته باشد؟ شلغم بايد پر و سنگين باشد، بنابراين اگر وسط آن شل بود و با فشار انگشت فرو مي‌رفت، آن را نخريد. حتي شلغم پلاسيده و مانده را استفاده نكنيد چون اگر آن را پخته و مصرف كنيد در روده‌ها توليد نفخ مي‌كند. پوست خارجي شلغم بايد براق و شفاف باشد. شلغم بايد سنگين باشد و وقتي وسط آن را بريدند درونش روشن و شفاف به‌نظر برسد. براي تهيه شلغم ابتدا آن را شسته و درسته در ظرف قرار مي‌دهيم و با چنگال سوراخ‌هايي در آن ايجاد مي‌كنيم. سپس ظرف را با درپوش به مدت 15-20 دقيقه با قدرت 100 درصد در مايكروويو مي‌گذاريم. در اين فاصله يك بار شلغم را زير و رو مي‌كنيم. به‌علاوه اگر خواستيد شلغم‌ها را آبپز كنيد، از آب كم استفاده كنيد و به هيچ عنوان به آن نمك نزنيد زيرا موجب دير پخته‌شدن آنها مي‌شود. شغلم اشتهاآور است به اين دليل ترشي آن بهترين نوع ترشي است، زيرا براي معده و روده‌ها مفيد بوده و اشتها را تقويت مي‌كند.
خانم سارا حسنلو-روزنامه سلامت
