خداوند به زنبور عسل وحی کرد که در کوهها و درختان و سقفهای رفیع منزل گیرد. سپس از میوه های شیرین (حلاوت گلهای خوشبو)تغذیه کنند و راه پروردگارشان را به اطاعت بپویند.آنگاه از درون آنها شربت شیرینی به رنگهای مختلف بیرون آید که در آن شفای مردمان است. در این کار نیز آیت قدرت خدا برای متفکران پیداست.(آیات 68و69 سوره نحل)
عسل یک واژه عربی است که در فارسی آن را انگبین گویند و عبارت است از شهد گلها که زنبور عسل توسط خرطوم کوچک خود موسوم به کیسه عسلی وارد می کند.وقتی میزان شهد جمع آوری،به حدود 40 میلی گرم رسید گلها را رها کرده و به سمت کندو پرواز می کند و برای تهیه یک کیلو عسل زنبور عسل باید شهد 20 میلیون گل را جمع آوری کند.چون شهد گلها حاوی 50 تا 80 درصد آب است .زنبور عسل مقداری از آب شهد را با بال زدن تبخیر می نماید.با این عمل میزان رطوبت عسل را به 17 تا 22 درصد می رساندد. البته عسل مناطق شمالی ایران بعلت بالا بودن رطوبت هوا از آب بیشتری برخوردار است ولی عسل مناطق کوهستانی از آب کمتری برخوردار می باشد.
خواص عسل
1-تولید انرژی
عسل یک محلول قندی فوق اشباع شده حاوی فروکتوز و گلوکز است. استفاده از عسل برای ورزشکاران که به گلوکز دائمی نیاز دارند اهمیت دارد.عسل حاوی فروکتوز،گلوکز،الیگوساکارید،پروتئین،ویتامین ها و مواد معدنی است و تاثیر عسل بعنوان منبع قندی برای ورزشکاران نسبت به سایر مواد قندی ارجحیت دارد.
2-خواص ضد باکتریایی
عسل یک محلول قندی فوق اشباع با فشار اسمزی بالا،محیط اسیدی،مواد گیاهی و درصد پایین آب می باشد و از رشد باکتری ها و قارچها جلوگیری می کند.در مراحل تبدیل شهد گلها به عسل آنزیم گلوکز اکسیداز بوسیله زنبور ترشح می شود و در عسل ماده ای به نام پراکسید هیدروژن تولید می شود که خواص ضد باکتریایی دارد. در بین گونه های مختلف عسل ،عسل مناطق کوهستانی دارای قدرت ضد باکتریایی بالاتری هستند.عسل بطور طبیعی بعلت داشتن گلوکز و آنزیم دیاستاز رس (شکرک)می زند و برحسب نوع گل و رطوبت عسل زمان(رس کردن)متفاوت است.عسل مناطق کوهستانی دیرتر،البته خواص عسل رس کرده و عسل صاف یکی است،بشرط آنکه در بازکردن عسل رس کرده از گرمای غیر مستقیم و پایین (60-50)درجه سانتی گراد استفاده شودتا به آنزیم های آن آسیبی نرسد که در کیفیت کلی فرق می کند و اگر حرارت بالا باشد و یا بطور مستقیم باشد ماده هیدروکسی متیل فورفورال که یک یک ماده سمی است در عسل تولید می شود.
3-خاصیت درمانی عسل
عسل بعنوان یک ماده شفا بخش معرفی گردیده است از گذشته تا امروز برای درمان سرفه و گلودرد مرسوم بوده است. از خواص ضد باکتریایی و درمانی عسل در ترمیم زخم ها نتایج زیادی بدست آورند که هم اکنون مورد استفاده است. عدم جذب برخی از کربوهیدرات ها منجر به اثر لاکساتیو یا ملینی عسل می شود که موید نظرات یونانی ها در باره اثرات ضد یبوستی عسل می باشد. خاصیت درمانی عسل در زخم های پوستی کاملاً بررسی شده و نشان داده با توجه به مراحل بهداشتی زخم ضدعفونی و پانسمان شده سریع ترمیم می شود و همین طور برای درمان زخم معده و روده نقش مهمی دارد. عسل با داشتن قدرت ضد میکروبی بدلیل حضور پراکسید هیدروژن در مقابل هلیکوباکتر پیلوری که عامل زخم معده است موثر می باشد.
4- خاصیت آنتی اکسیدانی عسل
در برخی از بیماریها و موقع بالا رفتن سن،رادیکالهایی در بدن بطور طبیعی آزاد می گردد و با آنزیم ها و همچنین DNAترکیب می شود و ممکن است باعث سرطان ،حمله قلبی،شوک،آلزایمر ،آرتریت که عسل از بروز آنها جلوگیری می نماید . عسل غنی از آنتی اکسیدانهای آنزیمی و غیر آنزیمی از جمله کاتالاز،اسید آسکوربیک،فلاونوئید ها ،آلکالوئیدها می باشد. آنتی اکسیدانها بعنوان نگهدارنده مواد غذایی،در جلوگیری از فساد و تغییر رنگ غذا ها که در اثر نور،حرارت ،تماس با بعضی از فلزات ایجاد می شود،موثر می باشد.بطور کلی عسل های تیره حاوی آنتی اکسیدانهای بیشتری هستند و خاصیت ضد باکتریایی بیشتری دارند. محققان دانشگاه ایلی نویتر به مردانی که بین 68-18 سال داشتند به مدت 5 هفته هر روز یک لیوان آب با 4 قاشق عسل دادند و متوجه شدند آنتی اکسیدانهای آنها بیش از دیگران است. بطور کلی آنتی اکسیدانها از بافتهای بدن در مقابل اکسیژن تهاجمی محافظت می کند.مصرف عسل از گرفتگی رگهای خونی پیشگیری میکند مصرف روزانه4 قاشق عسل مواد محافظ بیشتری در خون فرد ذخیره کرده و از گرفتگی رگهای خونی جلوگیری می کند. و عسل بدلیل دیاستازش چربی های اطراف قلب را آب می کند از همین جهت مصرف آن به سالخوردگان و بیماران قلبی توصیه می شود.
5- فعالیت حیاتی آنتی اکسیدانهای عسل
عسل یک آنتی اکسیدان بیولوژیک است . مانع اکسیداسیون لیپوپروتئین ها می شود.قندهای موجود در عسل فعالیت آنتی موتاژنی (ضد سرطانی)قابل توجهی دارند.
6-نقش عسل در فعالیتهای حیاتی
عسل حاوی مجموعه ای از الیگوساکاریدها می باشد و رشد و فعالیت میکروبهای مفید را تحریک و از فعالیت میکروبهای غیر مفید جلوگیری می کند. پروبیوتی کها که تعادل میکروبی روده را در بدن بعهده دارند و مهمترین آنها بیفیدوباکتری ها هستند که در سلامت دستگاه گوارش نقش مهمی دارند،عسل رشد و تکثیر بیفیدوباکتری ها را تقویت می نمایند. الیگوساکارسد ها و کربوهیدراتهای عسل برحسب نوع گل متفاوت اند بنابراین اثر پروبیوتیکی عسل ها نیز متفاوت می باشد.
ابوعلی سینا فیلسوف و بزرگترین شخصیت پزشکی ایران یک هزار سال قبل در کتاب قانون پزشکی خود نسخه های زیادی برپایه عسل و موم تجویز کرده است.همچنین بقراط بنیانگزار طب یونانی دوهزار و پانصد سال پیش در درمان بیماریها از جمله زخمها به مقدار زیاد از عسل استفاده کرده است.عسل حاوی مواد ضد میکروبی است و هیچ نوع میکروبی قادر به رشد در آن نیست به همین خاطر مصریان قدیم و یونانیان باستان مردگان را با عسل مومیایی می کردند.عسل مانند آنتی بیوتیکها دارای خاصیت باکتریواستاتیک است.عسل بعلت داشتن اسید فرمیک هیچگاه فاسد نمی شود و با وجود شیرینی زیاد دارای خاصیت ضدقارچی نیز می باشد و هیچگاه فاسد نمی شود و با وجود شیرینی زیاد دارای خاصیت ضدقارچی نیز می باشد و هیچگاه کپک نمی زند.
ارجحیت عسل نسبت به گلوکز خالص
مقدار فروکتوز عسل تقریباً مساوی و حتی بیش از گلوکز است و چون فروکتوز دیرتر از گلوکز جذب می شود قند خون یکباره پس از مصرف عسل پایین نمی افتد به همین خاطر برای ورزشکاران بخصوص کوهنوردان توصیه می شود.
تاریخچه زنبورداری در ایران
سابقه ای دیرینه دارد دشنه مفرغی منقش به شکل زنبور متعلق به هشتصد سال قبل از میلاد در لرستان به دست آمده و اکنون در موزه شهر بروکسل نگهداری می شود.
حدیثی در مورد قرآن و عسل می فرماید:قرآن و عسل هردو شفا بخش هستند عسل:فیه شفا للناس(شفای مردمان در آن است)و قرآن:شفالها فی الصدور(قرآن شفا است برای آنچه در دلهاست) همچنین در سوره محمد آیه 15 و سوره نحل به عسل و خواص آن اشاره شده است.
رسول اکرم (ص)می فرماید،بهترین نوشیدنی ها عسل است که به قلب نشاط می بخشد و سینه را گرم می کند و به قوه حافظه کمک می کند
ارزش اقتصادی:
گرده افشانی47% محصولات کشاورزی وابسته یه زنبورعسل است از اینروست که کارشناسان ارزش اقتصادی زنبور عسل را در دنیا 25 تا 100برابر ارزش تولید شده در سال محاسبه کرده اند.
نقش درمانی:
عسل در برطرف کردن بی خوابی نقش مهمی دارد زیرا باعث ترشح سروتنین در مغز شده و در نتیجه باعث آرامش اعصاب و خواب می گردد. بعقیده Roys عسل بهترین درمان سرفه است به خصوص اگر با آب پرتقال و لیمو شیرین آمیخته شود.
نام گیاه:آوبشن/رنگ عسل:قرمز/کاربرد آنها:ضدسرفه،زخم معده،خستگی،ضعف و بیحالی
نام گیاه:اکلیل کوهی/رنگ عسل:کهربایی روشن یا سفید/کاربرد آنها:ضد افسردگی،نارسایی کبد،خستگی،ورم معده،سنگ صفرا،ضعف و بیحالی(عسل درجه یک)
نام گیاه:شبدر/رنگ عسل:بی رنگ و روشن/کاربرد آنها:تلاش های فیزیکی شدید و طولانی(بهترین نوع عسل)
نام گیاه:اسطوخدوس/رنگ عسل:زرین/کاربرد آنها:ضدسرفه،میگرن،بی خوابی،ناراحتی مجاری تنفسی،تب(عسل درجه یک)
نام گیاه:بلوط/رنگ عسل:تیره/کاربرد آنها:جلوگیری از واریس،کم خونی،ناراحتی های گردش خون (عسل درجه 2)
نام گیاه:تمشک/رنگ عسل:زلال و سفید رنگ/کاربرد آنها:برونشیت،گلودرد،ورم گلو ،حلق و حنجره
نام گیاه:گندم سیاه/رنگ عسل:زرد تیره یا قهوه ای تیره/کاربرد آنها:شیردان،بارداری،کمبود مواد معدنی و بیماریهای عروقی
نام گیاه:مریم گلی/رنگ عسل:کهربایی روشن/کاربرد آنها:جلوگیری از افسردگی،فشارخون،کم خونی،ضعف و بیحالی
نام گیاه:زیرفون/رنگ عسل:سبز متمایل به زرد کمرنگ/کاربرد آنها:ضد بیخوبی،سرما خوردگی،شیرین کردن جوشانده ها و آرام بخش قلب(بهترین و با ارزش ترین عسل)
نام گیاه:اقاقیا/رنگ عسل:آبگون،زلال /کاربرد آنها:ورم های لوله گوارشی،شیرین کردن شیر کودک،ضد دیابت
نام گیاه:گون/رنگ عسل:زرد/کاربرد آنها:التهاب مثانه،ورم پروستات،رماتیسم،سنگهای ادراری
نام گیاه:مرکبات/رنگ عسل:زرد شفاف/کاربرد آنها:حالت عصبی،بی خوابی،میگرن،تپش قلب
نام گیاه:اوکالیپتوس/رنگ عسل:تیره/کاربرد آنها:انگلهای روده،سیاه سرفه،عفونتهای معده،برونشیت(عسل کمیاب)
مناطق کوهستانی بخصوص آذربایجان،کردستان و لرستان که سرشار از گل و گیاهان داروئی هستند عسل تهیه شده از این مناطق معجونی از شهد گل و گیاهان داروئی هسنتد. و علیهذا خواص بیشتری نسبت به عسل های سایر مناطق داشته و دارای عطر و طعم و مزه عالی می باشد. شاید عسل های بعضی از این مناطق در دنیا کم نظیر باشد.
شرکت عسل گل آگین مفتخر است عسل خود را از مناطق آذربایجان و کردستان تهیه نماید و دقت بیشتری در کیفیت جنس مبذول می دارد.باتوجه به این که شرکت عسل گل آگین در پالایش عسل رطوبت اضافی آن را می گیرد.بنابراین شرکت آمادگی دارد از (گلاب عسل)برای شرکت های سازنده لوسیون و کرم های بهداشتی و دارویی همکاری لازم را بعمل آورد.
مقاله علمی و تحقیقی از شرکت عسل گل آگین با مدیریت آقای علی رهبر و با همکاری خانم مهندس مهشید محمدی جعفری مسئول آزمایشگاه عسل گل آگین تهیه گردیده است
تبیان

معرفی این صفحه به دوستان